Wendela Sandberg
Voorzitter EndPlasticSoup
‘Het plasticprobleem is immens’, zegt Wendela Sandberg. Zij is voorzitter van de stichting EndPlasticSoup. Deze stichting is een initiatief van verschillende Rotaryclubs en wil voor 2050 de plasticsoep de wereld uit helpen. Want uit Australisch onderzoek uit 2009 blijkt dat we iedere week zo’n 5 gram aan microplastics binnenkrijgen. ‘Dat is evenveel als een creditcard per maand. Die plastics beïnvloeden ons hormoonsysteem en onze vruchtbaarheid. Ook de biodiversiteit en de oceanen lijden hieronder. Al die microplastics zitten ook in algen en maken de oceaan zuurder. Hierdoor neemt de natuurlijke opname van CO2 in de oceaan af, waardoor de opwarming van de aarde nog sneller gaat.’
Sandberg noemt de scenario’s die wetenschappers schetsen schrikbarend. Ze is ervan overtuigd dat we iets moeten doen – voor het te laat is. Maar hoe apocalyptisch het soms allemaal ook klinkt, Sandberg blijft hoopvol. ‘Ik kom uit de muziekwereld, daar spelen we samen met 120 musici ontzettend ingewikkelde symfonieën van Mahler. Als we dat kunnen, waarom zouden we de plasticsoep dan niet kunnen oplossen? Maar – net als in een orkest – is samenspel hierbij essentieel.’
Volgens haar kan de stichting EndPlasticSoup de plasticsoep in de oceaan niet alleen oplossen. ‘We hebben iedereen nodig. Overheden die met meer wetgeving rond plastic komen, producenten die minder – en anders – plastic produceren en consumenten die hun gedrag aanpassen. Iedereen moet z’n bijdrage leveren.’
Dat moet toch sneller kunnen?
Sandberg zucht even: ‘Onderzoek van Plastic Soup Foundation uit 2019 laat zien dat de productie van plastic verdubbelt tot 2030. Dan kan het niet zo zijn dat bedrijven eindeloos blijven onderhandelen, zoals hier in Nederland gebeurde rond de invoering van statiegeld. Of dat de Europese Commissie een overgangsperiode van 12 jaar voorstelt om microplastics uit make-upartikelen te weren. Dat moet toch veel sneller kunnen?’
Om dit voor elkaar te krijgen werkt de stichting met de drie A’s. Sandberg somt ze op: ‘Awareness, we willen de wereld bewust maken dat we veel minder plastic nodig hebben met z’n allen. Dat doen we door samen te werken met bijvoorbeeld universiteiten. Studenten doen onderzoek en laten zien dat er met vier peuken in 1 liter water – want ook daar zitten microplastics in – geen leven meer mogelijk is. Ook organiseren we congressen waar we laten zien hoe groot het probleem is. Deze awareness willen we omzetten in action, de tweede A.’
‘We houden ieder jaar schoonmaakacties in Amsterdamse parken en grachten. We sporen iedereen aan hetzelfde te doen en organiseren acties over de hele wereld. Hiervoor hebben we een app ontwikkeld die in wel 14 talen beschikbaar is. De Plastic Bingo.’ Deze app daagt je uit om verschillende soorten plastic zwerfafval op te rapen. Als je bingokaart vol is, kun je deze delen op sociale media. Sandberg: ‘Zo inspireer je anderen om ook iets aan de plastic troep te doen.’
Al zo’n 400 Rotaryclubs uit 42 verschillende landen doen mee
Als laatste A is er alliances. Sandberg zegt hierover: ‘Rotarians zijn over het algemeen mensen met goede banen en een groot netwerk. Bij EndPlasticSoup is dat belangrijk, want we kunnen het niet alleen. Er zijn nu al zo’n 400 clubs uit 42 landen die zich inzetten om de plasticsoep te verminderen. Ook ondersteunen we start-ups als The Bubble Barrier. Dit bedrijf heeft een manier gevonden om plastic dat in de rivier stroomt tegen te houden met luchtbellen. Zo komt het niet in de zee terecht. Zij gaan nu een educatiecentrum in Katwijk bouwen en daar hebben wij 35 duizend euro aan bijgedragen.’
Nederland als grote exporteur van plasticafval
Nederland exporteerde in 2021 ruim 200 miljoen kilo plasticafval naar landen buiten de EU. Daarvan belandde 70 miljoen kilo in Indonesië en bijna 64 miljoen kilo in Vietnam. Alleen de VS en Japan exporteerden meer plasticafval dan Nederland. Dat blijkt uit onderzoek van de Plastic Soup Foundation. Om hier iets tegen te doen werkt EndPlasticSoup met jonge ambassadeurs die brieven schrijven naar grote bedrijven en regeringen. Sandberg: ‘Deze jonge mensen willen een schonere wereld en met deze brieven voeren we de druk op. Dit waste colonialism moet stoppen. We verplaatsen het probleem naar landen waar de infrastructuur om het te verwerken niet op orde is. Het plastic belandt op een vuilnisbelt. Of nog erger: het wordt in de open lucht verbrand, waardoor er meer broeikasgassen vrijkomen.’
Door kinderen te leren hoe ze anders met plastic om kunnen gaan, hopen we ook hun ouders en grootouders mee te krijgen
Maar op welk project is Sandberg nu het meest trots is? Hier moet ze eventjes over nadenken, want er is zoveel om op te noemen. ‘Ik krijg enorm veel positieve energie als we op zaterdagmiddag met z’n allen het Westerpark opruimen. Verder vind ik het erg mooi dat steeds meer partijen en clubs zich bij ons aansluiten. Ook ben ik trots op een groot educatieprogramma in Indonesië en de Filipijnen dat we aan het ontwikkelen zijn. Zo leren basisschoolkinderen waarde te geven aan plasticafval. Het mooie is dat zij deze lessen – als het goed is – weer doorvertellen aan hun ouders en grootouders. Zo hopen we nog meer mensen te bereiken en een schonere wereld te krijgen.’