Mike Mannaart,
Secretaris KIMO Nederland en België
Mike Mannaart weegt KIMO afval.
KIMO Nederland en België is een vereniging van 33 kustgemeenten die aan de Noordzee liggen. Opgericht naar aanleiding van verschillende milieurampen in de jaren ’80 van de vorige eeuw als internationaal samenwerkingsverband door een Schotse, Noorse en een Deense gemeente, streeft KIMO International in Noordwest-Europa met 150 aangesloten kustgemeenten naar schone en veilige stranden. De missie van KIMO brengt mij naar veel verschillende plekken op de wereld: van een gesprek met vissers in een haven tot aan het opstellen van een monitoringssysteem voor schone stranden in Georgië of het verzorgen van een presentatie aan de G7.
Plastic soup
Zwerfafval hoort gewoon niet in de natuur. Samen met een Zweedse universiteit heeft KIMO al in de jaren ’90 de plastic soup geagendeerd. Toen ik jaren geleden een keer in Noorwegen was en hielp bij het opruimen van een strand, bestond veel van het aangespoelde afval uit oranje vispluis afkomstig uit Nederland. En twee jaar geleden zagen we nog hoe de lading van het containerschip de MSC Zoë op vele stranden in de regio aanspoelde.
Zwerfafval is voor kustgemeenten zowel een lokaal als een internationaal probleem.
Samenwerking Rijkswaterstaat
In 2001 zijn we samen met Rijkswaterstaat en met vissers gestart met de voorloper van het Fishing for litter-programma, omdat vissers steeds vaker afval zoals koelkasten uit de oceaan haalden, maar niet wisten wat ze met deze ongewenste vangst moesten doen. De oplossing? Vissers krijgen grote zakken mee die ze vullen met het opviste afval en die ze in de haven afgeven. Dit succesvolle programma haalt jaarlijks tonnen afval uit de zee en is opgenomen in Europees beleid. KIMO coördineert dit programma in twaalf Nederlandse havens.
Green Deals
Fishing for litter is niet het enige programma waarmee KIMO strijdt tegen zwerfafval: KIMO bevordert de doelstellingen van de Green Deals ‘Schone stranden’ en ‘Visserij voor een schone zee’, door met haar leden de bron van afval aan te pakken. Met de Green Deals werkt KIMO vooruit in de keten: we zetten in op het voorkomen van afval op stranden en in de zee. Maar een algemene aanpak is soms knap lastig, want de ene gemeente plaatst afvalbakken bij de stranden, terwijl de andere gemeente dat juist niet doet, omdat men vindt dat bezoekers het afval moeten meenemen. Een ander publiek heeft namelijk een ander afvalgedrag. Bovendien heeft niet elke gemeente de capaciteit voor het regelmatig ophalen van afvalcontainers. Waar we in internationaal verband ook op inzetten is op schone rivieren, zodat we voorkomen dat afval naar zee spoelt. We onderzoeken momenteel of het mogelijk is om een project op te zetten dat tot schonere rivieren leidt.
De bron van het probleem aanpakken
We moeten met z’n allen de bron van het probleem aanpakken. Dat is in algemene zin de consumptiemaatschappij en iets specifieker het gebruik van wegwerpplastic. Afvalgedrag op stranden is natuurlijk ook belangrijk. Het zou mooi zijn als we alle kustgemeenten van Nederland kunnen verenigen en vanuit een sterk samenwerkingsverband kunnen optrekken om de bron aan te pakken. In dat proces mogen lokale belangen verschillen, zolang we het maar eens zijn over de gezamenlijke opgave: schone en veilige stranden en een duurzame zee die we aan toekomstige generaties kunnen doorgeven.