Joyce Bosveld, Marloes Heebing en Peggy Blaauw
Directeuren GoClean Nederland
Ons doel is een enorme reductie van zwerfafval door preventieve maatregelen gebaseerd op bronaanpak. Zowel op landelijk als lokaal niveau. Door het verzamelen en monitoren van peuken bijvoorbeeld. Daarmee proberen we het ministerie van IenW en de peukenindustrie te beïnvloeden anders om te gaan met filters. Maar reductie van zwerfafval kan ook door aanpassing van de Algemene Plaatselijke Verordening (APV), door iets simpels als een prullenbak op de juiste plek, of gerichte handhaving.
Een algemene oplossing zoeken
Het lastige van het afvalprobleem is dat je per locatie en per doelgroep te maken hebt met ander zwerfafval. Je moet met bewustwordingscampagnes dus wel de juiste doelgroep benaderen. Wat voor de ene groep werkt, werkt voor de andere niet. Alles hangt ook met elkaar samen. Je moet daarom zoeken naar een algemene oplossing. Iedereen vanuit de cirkel van invloed is hierin belangrijk. Denk aan producenten, overheden die moeten zorgen voor de juiste regelgeving en naleving, burgers en het lokale bedrijfsleven. Al die facetten moeten op elkaar aansluiten.
Voor peuken moet echt een apart beleid komen, want die liggen overal. Rokers weten ook helemaal niet dat er plastic en giftige stoffen inzitten. Ik ben al wel heel erg blij met het statiegeld op blikjes en plastic flesjes. Dat is de eerste stap die we samen met andere organisaties hebben bereikt. Daarnaast ben ik benieuwd naar wat het verbod op single-use plastics gaat opleveren. En of en hoeveel de tabaksindustrie straks moet gaan bijbetalen aan opruimkosten. Een spannende tijd!
Alleen opruimen heeft geen zin. Voor effectieve preventiemaatregelen moet je weten om elke doelgroep het gaat én om welk afval
VIVAVO-methode
GoClean Nederland werkt daarom via de VIVAVO-methode, VInden, VAstleggen, VOorkomen. We hebben daarvoor een partnership met Litterati, een zwerfafval-app. Zij leveren ons de Nederlandse data van het geraapte afval. Alleen waren we minder tevreden over het uitlezen ervan. Daarom hebben we zelf het ZwerfAfvalKompas ontwikkeld. Dat is een dataverwerkingssysteem dat gekoppeld is aan Litterati. Met één druk op de knop kun je nu al het afval analyseren op samenstelling, merk én locatie.
Die data bieden we gemeenten aan, waarmee ze ook een samenwerking kunnen aangaan met hun vrijwilligers.
Hoe dit in zijn werk gaat? De vrijwilliger registreert zwerfafval op een locatie waaraan hij/zij zich ergert en waarvan de vrijwilliger vindt dat er iets ondernomen moet worden. Met de data van de vrijwilliger kan een gemeente nagaan hoe erg de locatie vervuild is. Als blijkt dat er veel afval van een supermarkt ligt, of dat leerlingen van een school grote veroorzakers van zwerfafval zijn kunnen ze samenwerkingen aangaan of gesprekken voeren met een lokale supermarkt of school.
Datagerichter zwerfafvalbeleid
Een gemeente kan ook tegen hotspots aanlopen en deze niet goed in kaart hebben. Dan kan een gemeente vragen aan vrijwilligers of ze een locatie in beeld kunnen brengen. Zo krijg je een mooie samenwerking. Zo kunnen zij een datagerichter zwerfafvalbeleid voeren, want meten is weten. Als je weet wat er ligt, hoeveel er ligt en wie het veroorzaakt, kan je het probleem bij de bron aanpakken en op zoek gaan naar preventieve oplossingen.
We hebben een hele actieve community die Litterati en het ZwerfAfvalKompas gebruikt. Het is voor hen ook belangrijk dat ze op deze manier gezien worden. Ze verdienen ook dat schouderklopje, want we krijgen er zo veel inzicht voor terug.
Ik denk niet dat we het zwerfafvalprobleem helemaal wegkrijgen. Zeker zolang er nog heel veel verschillende single use plastics en niet-recyclebare verpakkingen zonder waarde zijn. Daarvoor is echt beter beleid en regelgeving nodig. Maar het gaat ook om een stukje bewustwording en opvoeding. Zwerfafval moet als asociaal gezien worden. Dat besef is er nu nog onvoldoende.
Ik heb weleens een plastic verpakking gezien met daarin 12 druiven. Dat soort onzindingen wil je gewoon niet!
Meer informatie
Gebruik van het ZwerfAfvalKompas is gratis. Ben je geïnteresseerd? Registreer je dan in het ZwerfAfvalKompas en koppel je Litterati-account om je data ook te kunnen analyseren. Kijk op de website van GoClean Nederland hoe het precies werkt en wat je moet doen.
