De meesten hebben ook wel de intentie om het goed te doen, maar zien geen afvalbak.

Afval in de natuur staat in de top 3-ergernissen van de meeste van onze bezoekers. Dat geeft ook wel weer een grote betrokkenheid aan. Het merendeel van de mensen maakt zich daar dus ook enorm boos over.

Joke Bijl

Woordvoerder Staatsbosbeheer

Jaren geleden, in 2007, sprak ik iemand die drie keer in de week hardloopt in onze natuurgebieden. Af en toe nam hij een oude spaghettitang mee. In plaats van hardlopen trok hij dan korte sprintjes naar afval om dat op te rapen. Ik vond dat toen al zo’n inspirerend voorbeeld. Hij had de actie, ‘Ik prik mee’ zelf opgezet. Als Staatsbosbeheer hebben we dat gefaciliteerd door grijpstangen in onze buitencentra neer te zetten. We merkten dat mensen dat heel leuk vonden om te doen. En nog steeds.

Coronaperiode gaf meer afval

Het afvalprobleem in onze natuurgebieden is de laatste jaren zeker groter geworden. We hebben het idee dat dit ook komt door de invoering van de Diftar-regeling. Daardoor moeten mensen in sommige gemeenten apart betalen voor hun afval en dan zien we daar vaak een toename van afvaldumpingen. Maar ook tijdens de eerste coronaperiode in 2020 nam het afval in de natuur toe. Vooral jongeren herontdekten de natuur. De kratjes bier, chipszakken en drankverpakkingen lieten ze daarna gewoon achter. Dat was echt wel een nieuw fenomeen.

Een boswachter vond zelfs een keer een hoopje verpakkingen, met een briefje: ‘Sorry, ik wist niet waar ik dit moest laten

De meesten hebben ook wel de intentie om het goed te doen, maar zien geen afvalbak. Wel een hoopje afval en zetten het daar dan maar bij. In de steden zijn natuurlijk overal vuilnisbakken, maar in de natuur niet. Als Staatsbosbeheer hebben we altijd het beleid gehad van zo min mogelijk prullenbakken. Omdat het voor de meeste mensen vanzelfsprekend is, dat ze hun eigen afval meenemen. Maar daarnaast ontbreekt het ons ook aan menskracht om al die prullenbakken te legen. Alleen deze nieuwe doelgroep is dat niet gewend.

Meer begrip kweken

Daarom zijn we in het voorjaar van 2021 tijdens het broedseizoen aangehaakt bij de campagne Welkom in de kraamkamer van moeder natuur, een initiatief van Natuurmonumenten. De campagne was vooral gericht op deze nieuwe doelgroep. Om aan te geven dat je je aan bepaalde regels moet houden, je bent in de natuur te gast. De boodschap was drieledig: Blijf op de paden. Hond aan de lijn. Neem je rommel mee naar huis. En het werkte, hoorden we van onze boswachters. Er is nu meer begrip wanneer zij mensen aanspreken op de regels.

Pilot met Rijkswaterstaat

Samen met Rijkswaterstaat, omliggende gemeenten, waterschap en provincies doen we volgend jaar ook een pilot in de Biesbosch, om het toenemende recreatieafvalprobleem aan te pakken. Rijkswaterstaat heeft al veel kennis op het gebied van het schoonhouden van rivieren en strandjes. Daaruit komt voort dat we in de pilot voor het eerst afstappen van ons principe dat mensen hun eigen afval mee naar huis moeten nemen. In plaats daarvan faciliteren we vooral goed gedrag. Als mensen bijvoorbeeld een bootje huren, dan krijgen ze informatie mee over het schoonhouden van de Biesbosch én een afvalzakje. Die kunnen ze na afloop weer op een makkelijke manier inleveren. Als de aanpak succesvol is, rollen we die zeker uit naar andere gebieden.