Tips voor een zwerfafvalvrije bouwplaats
Hoe zorg je ervoor dat zwerfafval van bouwplaatsen niet in onze leefomgeving en in ons water terechtkomt? Dat bespraken we tijdens de impactsessie van Schouders onder Schoon op 17 oktober 2024. We verzamelden kansen, tips en ervaringen en zetten ze voor je op een rij.
Verspreid de boodschap
Gebruik de handige posters met tips voor maatregelen die je kunt nemen om het verwaaien van bouwafval tegen te gaan. Zo bied je handelingsperspectief aan bouwbedrijven én binnen jouw (overheids)organisatie. Samen kunnen we ervoor zorgen dat de poster z’n weg vindt richting de doelgroep. Zo doe je dat:
- Stuur de poster mee met de ontvangstbevestiging van een vergunningaanvraag.
- Deel de poster met de afdeling beheer openbare ruimte, zodat deze het kan opnemen in het Handboek Inrichting Openbare Ruimte (HIOR). In dit handboek staat waaraan een aannemer op technisch vlak moet voldoen bij bouwen of verbouwen in de openbare ruimte.
- Ga in gesprek met aannemers en ontwikkelaars. Bespreek samen hoe zij nu werken en wat er nodig is om ‘zwerfafvalvrij’ te gaan werken. De poster kan daarbij een leidraad zijn.
- Neem de poster op in de anterieure overeenkomst van een project.
- Zet de poster informerend in: mail ‘m ter informatie aan een aannemer of ontwikkelaar.
- Deel de poster met collega’s van de gemeentewerf of milieustraat. Of hang ‘m daar zelf op. Tip: gebruik je eigen organisatie als leerschool: wat is een effectieve plek om de poster te verspreiden, en wat zijn de reacties?
- Ga in gesprek met de afval- of grondstoffencoaches. Kunnen zij de poster delen met hun doelgroep, bijvoorbeeld via social media?
- Deel de poster op de website van de gemeente, bijvoorbeeld bij informatie over duurzaam bouwen en onderhouden.
Maatregelen verankeren
Zorg dat de maatregelen op de bouwplaats ook verankerd raken in processen:
- Neem de maatregelen op in de betreffende (bouw)vergunningen.
- Neem ze op in de EMVI-criteria bij aanbestedingen.
- Neem ze op in het BLVC-plan (Bereikbaarheid, Leefbaarheid, Veiligheid en Communicatie).
- Koppel ze aan bestaande (gemeentelijke) actieplannen.
Relevante wetgeving
Wetgeving kan eraan bijdragen dat de maatregelen ook daadwerkelijk in de praktijk worden uitgevoerd.
Wetgeving is daarmee het startpunt voor de aanpak van bouwafval: zo weet je waar je op kán handhaven. Handhaving gebeurt door de omgevingsdienst als op de bouwplaats milieubelastende activiteiten plaatsvinden. Zo niet, dan handhaven boa’s van gemeenten.
Er zijn drie wettelijke bepalingen die van toepassing zijn: de Omgevingswet (artikel 1.6 en 1.7), de Wet milieubeheer (artikel 10.1) en het Besluit Bouwwerken Leefomgeving (artikel 7.31). Meer over deze juridische context vind je op de posters met maatregelen voor een schone bouwplaats.
Het beleidsinstrument ‘programma’
Nog een mogelijkheid: start een programma binnen de Omgevingswet. In de omgevingsvisie stellen gemeenten ambities en beleidsdoelen voor de fysieke leefomgeving vast voor de lange termijn. Met behulp van het beleidsinstrument programma kunnen die ambities vervolgens nader worden uitgewerkt: hoe wil de gemeente die visie realiseren? Het college van B en W kan dit programma vaststellen. Het programma biedt de mogelijkheid om samenwerking te organiseren voor overleg met en betrokkenheid van relevante partijen, zowel binnen als buiten de gemeente. Iedere aangesloten partij kan dan haar deel pakken in de uitwerking. Door de samenwerking in een programma vorm te geven, zorg je bovendien dat deze automatisch terugkomt in de beleidscyclus.
Lees meer over Afval in het programma op de website van het Informatiepunt Leefomgeving.
Een voorbeeld: als een woningcorporatie een appartementencomplex gaat slopen, verhuizen er soms wel tachtig huishoudens tegelijk op dezelfde dag. Zij laten een deel van hun inboedel op straat achter. In het programma kun je bepalen dat er containers worden neergezet in de week van de verhuizing, wie dat regelt én wie ervoor betaalt.
Binnen de Omgevingswet zijn nog meer handvatten te vinden om dit onderwerp een plek te geven. Op lokaal niveau kunnen gebiedsbeheerders aanvullende regels maken. Denk aan verordeningen, besluiten en omgevingsplannen.
Tip!
Zoek de samenwerking op: niet alleen met toezichthouders en vergunningverleners, maar ook met communicatieadviseurs.
Kom naar het Zwerfafvalcongres!
Meer weten én extra stappen zetten richting een zwerfafvalvrij Nederland? Kom naar het Zwerfafvalcongres 2024 op woensdag 20 november.
Tijdens het Zwerfafvalcongres is er een deelsessie over de inzet van lokale wetgeving (Omgevingswet) om zwerfafval aan te pakken. Je kunt je eigen voorbeelden inbrengen en gaat naar huis met suggesties om je zwerfafvalopgave verder te brengen met behulp van de Omgevingswet.