In 2020 heeft Rijkswaterstaat meerdere pilots uitgevoerd om bronnen aan te pakken van (plastic) afval dat op rivieroevers ontstaat. Denk aan afval van recreanten en vissers, maar ook aan afval dat ontstaat door de binnenvaart, op stadskades, bij bedrijven, riooloverstorten of dat verwaait vanuit bouwcontainers.
De grootste veroorzaker van afval op rivieroevers zijn recreanten. Daarom heeft Rijkswaterstaat op vier pilotlocaties gedragsmaatregelen getest om zwerfafval dat door recreanten en recreatievissers ontstaat, te verminderen.
De pilotlocaties waren in:
- Kampen (IJssel)
- Wageningen (Neder-Rijn)
- Nijmegen (Waal)
- Roermond (Maas)
In deze gebieden is het afvalprobleem, samen met andere terreinbeheerders en -eigenaren zoals gemeenten, natuurbeheerders en de regionale dienst van Rijkswaterstaat, aangepakt. Na een grondige analyse van de lokale problematiek zijn diverse (gedrags-)interventies getest: van opvallende blauwe afvalbakken die zorgen voor voldoende gelegenheid tot het beïnvloeden van de sociale norm via boodschappen op afvalzakjes die bezoekers bij de entree van het gebied mee konden nemen.
Ook gerichte communicatie waar het gewenste gedrag benoemd wordt via welkomstbogen en pictogrammen. En met succes: alle pilotgebieden bleken in de nametingen schoner! In Nijmegen lieten bezoekers een jaar na de pilot tot zelfs 70% minder afval achter. Dus ook op de lange termijn is deze aanpak effectief.
In 2021 werkt Rijkswaterstaat aan de afronding van de pilots en adviseert over implementatie van de resultaten.